Ó Borg mín (eða mitt) Borg!

Ég hef fjallað um hin ýmsu brugghús veraldar, bruggús sem mér líkar sérstaklega vel við.  Þetta hef ég skrifað um hér á nano, á bjórbók.net á sínum tíma, á Skúla Craft Bar síðunni og www.bjorspeki.com.   Ég er hins vegar að átta mig á að ég hef ekki skrifað formlega um okkar besta brugghús, okkar eigið Borg Brugghús nema kannski á formi búta hér og þar í tengslum við nýja bjóra frá þeim og uppákomur.  Þegar áhugamál gleypir mann algjörlega getur maður nefnilega stundum verið dálítið blindur á þekkingu náungans og gerir jafnvel bara ráð fyrir að allir viti nákvæmlega hvað Borg er.  Borg hefur vissulega verið að láta hressilega til sín taka undanfarið og komið sér á blað bæði hér heima en ekki síst á alþjóðlegum vettvangi, en ég finn þó að enn er fólk þarna úti sem hváir þegar ég tala um nýja bjórinn frá Borg.  Þetta þarf að laga, það þarf að boða fagnaðarerendið, Íslendingar verða jú að vita hvað Borg Brugghús er áður en það veit allt um Edge Brewing í Barcelona t.d.  Eða hvað?

Alla vega, skundum aðeins yfir þetta!  Stutta útgáfan er þessi:

„Borg Brugghús er það besta sem komið hefur fyrir íslenskan ölkúltur í langan tíma að mínu mati, alla vega á eftir að bjórbanninu var aflétt á Íslandi. Það er t.d. Borg að þakka að hægt var að flytja heim frá Danmörku að námi loknu á sínum tíma.  Þessi  fullyrðing er vissulega aðeins  lituð af persónulegum skoðunum pistlahöfundar, „biased“ eins og sagt er, viðurkenni það.  Ef við förum aðeins meira hlutlaust yfir þetta þá væri það svona“…

Borg Brugghús var stofnað árið 2010 sem eins konar „leikvangur“ fyrir metnaðarfulla bruggmeistara Ölgerðarinnar Egils Skallagrímssonar þar sem þeir gátu fengið útrás fyrir sköpunargleði sína í bjórgerð.  Markmiðið var að bæta bjórmenningu Íslendinga. Borg átti þannig að vera hliðstæða hinna svo kallaðra örbrugghúsa eða microbreweries sem hafa átt miklum vinsældum að fagna um heim allan á síðustu áratugum.  Sumir töluðu um örbrugghús í risabrugghúsi þar sem aðstaðan er vissulega innan veggja Ölgerðarinnar.  Þetta fór fyrir brjóstið á hörðustu bjórnördunum sem vildu meina að ekki væri hægt að tala um örbrugghús í þeim skilningi.  Hvað sem því líður, brugghúsið starfar óáreitt og með sína eigin bruggmeistara sem einbeita sér af því að brugga „handverksbjór“ í bruggtækjum sem tileinkuð eru Borg Brugghús.  Stóru vinnslusalir Ölgerðarinnar koma þarna ekkert við sögu.      En dæmi hver fyrir sig, fyrir mína parta er um að ræða lítið brugghús sem bruggar stórkostlegan bjór og það er jú aðal atriðið.

Fyrsti bjórinn frá Borg kom út í maí 2010, Brio hét hann, þýskur pilsner sem hannaður var í samstarfi við Ölstofu Kormáks og Skjaldar.  Þetta var ekki róttækur bjór ef svo má segja en þessi bjór var algjörlega einstakur.  Þarna var komið eitthvað nýtt en samt ekki svo framandi.  Vinsældir bjórsins jukust jafnt og þétt á árunumum á eftir og hefur hann meira segja unnið til stórra verðlauna á viðurkendum stórmótum erlendis.  Í dag er Brio gríðarlega vinsæll hér heima þó hann sé reyndar núna framleiddur í stóru Ölgerðinni og er þannig í raun ekki eiginlegur Borg bjór lengur.

Fyrstu skrefin
Borg Brugghús var stofnað eins og þeir segja sjálfir einhvers staðar, til að bæta bjórmenningu landins.  Þeim hefur sannarlega tekist það en  frá opnun brugghússins hafa þeir sent frá sér alla vega 44 mismunandi bjóra gróflega áætlað.  Á upphafsárum Borgar stigu þeir dálítið varlega til jarðar, fyrst var það Brio, svo kom Austur sem ég reyndar náði aldrei að tengjast, en svo kom Úlfur, elsku Úlfurinn.   Fyrsti alvöru íslenski India Pale Ale bjórinn og almáttugur hvað hann var kærkomin sending á þessum tíma þar sem alls ekki var um auðugan garð að gresja í vínbúðinni.  Úlfur var í raun eini amerísk innblásni IPA-inn á landinu á þeim tíma.  Ég man að ég felldi næstum tár þegar Höskuldur í Bjórskólanum lofaði mér að smakka frumútgáfuna af Úlfi sem reyndar var mun beiskari og meiri bjór en endalega útkoman.    Ég ætla að leyfa mér að fullyrða að

„Úlfur er enn í dag einn besti IPA bjór sem menn fá í ÁTVR…..“

……enda oftast alveg brakandi ferskur.

Það er svo sem ekki ætlun mín að rekja allar perlurnar sem Borg hefur skapað í gegnum tíðina en það væri óvirðing við bjórsmiðina að nefna ekki bombur á borð við Giljagaur, geggjaða jólabjórinn sem  nú er kominn til að vera.  Giljagaur Barleywine er dæmi um bjór sem skemmtilegt er að geyma og þroska í mánuði, ár eða jafnvel áratugi og finna hvernig hann tekur dásamlegum breytingum með tímanum.  Þetta er reyndar eitthvað sem Borg brugghús hefur á undanförnum árum í raun innleitt á íslenskan markað, viljandi eða ekki ég skal ekki segja, það hefur amk nú skapast sú hefð hjá ört vaxandi hópi fólks að hamstra árstíðarbjór frá Borg og prófa að þroska eins lengi og menn hafa þolinmæði í og sjá hvað gerist.  Ég á enn tveggja ára Giljagaur í skúrnum mínum bara svo það komi hér fram.

Árstíðarbjór og samstarfsverkefnin

Borg bjór er oft á tíðum mjög góður til geymslu

Talandi um Árstíðarbjór en það fyrirbæri er nokkuð fyrirferðarmikið hjá Borg, þ.e.a.s bjór sem kemur einungis út á ákveðnum tíma árs og svo þurfa menn að bíða í ár eftir næstu útgáfu.  Þetta er t.d. bjór á borð við Úlf Úlf sem kemur út í apríl og er líklega fyrsti 1.apríl bjór veraldar?  Jólabjórinn, Páskabjórinn þeirra og Oktoberfestbjórinn er alltaf breytilegur frá ári til árs, þetta árið eru þeir meira að segja tveir oktoberfestbjórarnir, Gréta og Hans.

Svo skiljum við ekki við þessa upptalningu án þess að nefna Surtinn.  Surturinn er, eins þverstæðukennt og það kann að hljóma“ ljósið í myrkum febrúar.  Surturinn er það sem gerir Þorrann skemmtilegan að mínu mati en ár hvert gefur Borg út nýjan Surt í kringum Þorra.  Surtur er alltaf öflugur bjór, imperial stout sem hefur náð allt að 15% áfengis.  Í seinni tíð hafa þeir meira að segja komið með nokkra mismunandi Surta í einu.  Þegar ég lék lausum hala á Skúla bjó ég til agnar litla hátíð í kringum útgáfu Surts sem ég kallaði  bara „Surtsdaga“ en mikil tilhlökkun hefur verið fyrir þessa daga á mínum bæ ár hvert.  Ég get varla beðið eftir næstu Surtsdögum þegar þetta er ritað, hvaða kræsingar koma þeir með næst, reyndar veit ég aðeins en má ekki segja?

Annað sem Borg er að verða dálítið frægt fyrir hér heima eru samstarfsbjórarnir þeirra eða „collab“ bjór eins og menn kalla það.  Hér erum við að tala um bjór sem Borg bruggar með einhverjum af bestu brugghúsum veraldar, við erum að tala bjór á borð við Fjólubláa Höndin með Arizona Wilderness,   Smugan með 7Fjell, og nú síðast hinn dásamlegi Aycayia með Cigar City til að nefna það helsta.  Það verður spennandi að fylgjast með þessari þróun í framtíðinni.

Snillingarnir á bak við ölið

Stulli, Valli og Árni.  Mynd fengin að láni af fésbókarsíðu Borg Brugghúss

En hverjir eru svo á bak við Borg brugghús, þ.e.a.s hverjir skipta máli?  Í gegnum bjórskrif mín og ekki síst Skúla Craft Bar á sínum tíma hef ég náð að kynnast galdramönnunum á bak við brugggræjurnar af eigin raun.  Í upphafi var það bara Stulli (Sturlaugur Jón Björnsson) sem fékk að leika lausum hala í brugghúsinu og það er sko ekki neitt „bara“.  Stulli er sprenglærður andskoti sem svo sannarlega kann sitt fag.  Hann tók bruggmeistarann frá American Brewers Guild og starfaði um tíma með Vinnie hjá Russian River sem menn ættu að þekkja sem eitt mest “hypaða” brugghús veraldar.  Það á hypið líklega fyllilega skilið þannig að það er í góðu lagi.  Á bak við gríðarlega myndugt skeggið er að finna vinalegan og sérdeilis rólegan gaur sem gaman er að spjalla við um heima og geima.  Reyndar kynntist ég Stulla fyrst í gegnum góð ráð á netspjalli heimabruggara þegar ég var að stíga mín fyrstu skref í heimabrugginu í Danmörku fyrir fullt af árum.

Borg fjölgaði síðar bruggmeisturum um helming þegar Valli bættist í hópinn en Valli, öðru nafni Valgeir Valgeirsson, er sérvitri snillingurinn á bak við meistaraverkið Lava stout sem verður að teljast tímamótaverk og brautryðjandi bjór á sínum tíma.  Valli lærði við Heriot-Watt University í Edinborg og starfaði síðar  hjá Heather Ale Brewery í Skotlandi þar sem hann stútfyllti reynslubankann sinn af töfrabrögðum sem við erum að njóta í dag hér heima.  Valli hlaut enn fremur starfsþjálfun hjá Gourmet Bryggeri í Danmörku sem er sko ekkert slor.   Valli er líkt og Stulli yfirvegaður og rólegur karl með ríka réttlætiskennd og ef maður hefur gaman að para bjór og mat saman þá er Valli maðurinn sem maður vill hafa með á hliðarlínunni enda mikið áhugmál hans.

Nýjasti meðlimurinn er svo gæðablóðið Árni Theodor Long, margslunginn heimabruggari til fjölda ára.  Hann bættist í hópinn fyrir nokkrum árum og má segja að hann virki eins og límið sem bindur þetta allt saman.  Nei ég segi svona, Árni er góði karlinn sem gott er að ræða við og gaman er að tralla með á góðri stundu.  Ef Stulli er maltið, og Valli humlarnir þá væri Árni gerið, allt í frábæru jafnvægi.

Svo þarf að nefna annan snilling til sögunnar, manninn sem passar upp á að allt fari nokkuð vel fram, gaurinn sem hefur hemil á strákunum, eðalmennið sem á mikinn þá þátt í að koma Borg á blað hér heima og erlendis.  Karlinn sem þú talar við ef þig langar að dansa með galdramönnunum á Borg, rokkarinn sem býr yfir öllum leyndarmálunum, veit hvað er í pípunum og svona mætti lengi telja.  Við erum að tala um stórmennið Óla Rúnar Jónsson, rokkarann síkáta, „Borgarstjóra“ Borgar Brugghúss held ég að við getum kallað hann með góðri samvisku en á ensku myndi það útfærast general manager.  Þetta er maðurinn sem sjaldan er með á myndunum en er alltaf með í ráðum sem er undarlegt því drengurinn er fjallmyndarlegur.

Skúli Rauðöl mótaður @Borg Brugghús. Árni, Freysi og Valli

Já mér hefur hlotnast sá heiður í gegnum tíðina að eiga náin samskipti við þessa eðalmenn og stendur kannski uppúr samstarf okkar þegar við skópum saman alveg nýjan bjór, bjór sem mér finnst reyndar með betri Borg bjórum þarna úti (er auðvitað alls ekki hlutlaus), bjór sem um þessar mundir fæst einungis á krana á Skúla Craft Bar en verður vonandi aðgengilegri í framtíðinni?  Við erum að tala um Skúla Rauðöl, 5% humlað amerískt rauðöl með Mosaic og Simcoe humlum í dásamelgu jafnvægi við maltið.   Ég verð ævinlega þakklátur fyrir að fá að upplifa það að eigin raun hvernig er að gera bjór í alvöru brugghúsi með mönnum sem lifa fyrir fagið.  Ég hvet fólk hér með til að trítla niður á Skúla Craft Bar og prófa herlegheitin.

Hvað er svo í pípum?
Borg mun vonandi halda áfram að ferja í okkur eðalöl um ókomna tíð, það er amk ekkert útlit fyrir annað.  Það ríkir hins vegar ævinlega mikil leynd yfir því sem menn eru að bardúsa bak við tjöldin hjá Borg, við höfum þó fengið nokkra „tísera“ á fésbókarsíðu þeirra, t.d. er eitthvað súrt og spennandi að þroskast á eikartunnum en Guð má vita hvenær og við hvaða tækifæri við fáum að sjá hvað úr verður.  Svo verða tveir Páskabjórar á næsta ári og annar þeirra verður Júdas, 11,5% quadrupel endurfæddur nema að þessu sinni er hann  þroskaður í koníakstunnum í 6 mánuði.  Sá verður flottur.  Surtur 30 verður svo aftur á næstu Surtsdögum ásamt fleirum á ég von á en hann er þegar kominn á flöskur og mun þroskast vel fram á næsta Þorra.
Svo kreisti ég uppúr Óla Rúnari smá upplýsingum um jólabjórinn en að þessu sinni er það Askasleikir Nr 45 sem er 5.8% Amber Ale  sem að sjálfsögðu er þroskaður á alvöru öskum, sérinnfluttum fyrir verkefnið, nema hvað.  Óli er dálítið spenntur fyrir þessum en hann segir þá vera að prófa nýtt og spennandi blautger sem mun gefa bjórnum djúsí og mjúka áferð. Svo minnti hann mig á næsta samstarfsbjór með Four Winds í Kanada  (Brittish Colombia) sem er spennandi bruggús sem stofnsett var árið 2013.  Ég hef ekki smakkað bjór frá þeim en allt umtal lofar verulega góðu.  Bjórinn hljómar vel og hlakka ég gríðarlega til að smakka hann.  Óli segir að bjórinn muni verða súrbjór brugguðum með dularfullu geri sem Four Winds gaurarnir fluttu með sér hingað fyrir þetta verkefni.  Dagsetning er ekki komin en fljótlega segir Óli, bjórinn kúrir núna á krækiberjum og bláberjum í þessum skrifuðum orðum.

Já það eru spennandi tímar sem við lifum á í dag og ljóst að Borg mun halda okkur við efnið næstu árin!